Beste buren: Belgische concerten in Nederland (2013–2017)

Waar treden onze Belgische artiesten op? Hoeveel concerten spelen ze in het buitenland? Wat zijn de voornaamste afzetmarkten? Interessante vragen, maar niet gemakkelijk om te beantwoorden. Via contact met de muzieksector hadden we al een idee van de antwoorden. Cijfermateriaal om deze ideeën te onderbouwen, ontbrak echter.

Tot nu: Kunstenpunt vergaarde een grote hoeveelheid data over live concerten en dj-sets van Belgische artiesten in het buitenland. Dit laat ons letterlijk toe een beeld te krijgen van de plaatsen waar onze artiesten optraden en zullen optreden. In het kader van het onderzoekstraject Reframing the International, onderzochten we een betrouwbare sample van deze bulk van gegevens.

Ons onderzoek focust op de periode tussen 2013 en 2017. In totaal hebben we het over 24.100 liveconcerten en dj-sets buiten België, door 1.378 verschillende artiesten afkomstig uit of wonend in België. (Omdat onze gegevensverzameling steeds meer — en steeds beter — bronnen kan aanboren, wijken deze aantallen af van eerdere verkenningen van de data.)

Elk jaar vinden in Nederland gemiddeld meer dan 1.000 Belgische concerten plaats

5.147 (21%) van die buitenlandse concerten vonden plaats in Nederland, wat een gemiddelde van 1.029 optredens per jaar betekent. Dit maakt onze noorderburen tot de belangrijkste afzetmarkt, voor Frankrijk (20%) en Duitsland (14%).

Gemiddeld treden er 337 verschillende Belgische artiesten per jaar op in Nederland. Daarmee bieden de Nederlandse podia de diverste staalkaart aan Belgische muziek. Ter vergelijking: in Frankrijk spelen gemiddeld 264 Belgische artiesten per jaar, in Duitsland is dit 194 per jaar.

Met gemiddeld 153 Belgische concerten per jaar is Amsterdam, na Parijs, de meest bezochte stad buiten België. In de top twintig van buitenlandse steden met meeste concerten van Belgen vinden we naast Amsterdam nog acht andere Nederlandse steden: Utrecht, Breda, Rotterdam, Eindhoven, Tilburg, Groningen, Nijmegen en Den Haag.

We kunnen zien in welke jaren de Belgische artiesten in Nederland speelden (grafiek 1). Daaruit blijkt dat 49% van de artiesten die tussen 2013 en 2017 speelden in dat land, dat deed in slechts in een van de onderzochte jaren. In Frankrijk en Duitsland is het aandeel van ‘eenjarigen’ respectievelijk 50% en 53%. Het aandeel van artiesten die in vier of in alle vijf van de onderzochte jaren in Nederland speelden, bedraagt 14% (9% + 5 %). Voor Frankrijk is dit aandeel hetzelfde, voor Duitsland bedraagt dit 12%.

Grafiek 2, tot slot, vertelt ons ook iets over de spreiding van Belgische concerten in Nederland. Elk vakje in deze grafiek verwijst naar een van de 1.378 Belgische artiesten die tussen 2013 en 2017 in het buitenland optraden. Het aantal buitenlandse concerten van elke artiest bepaalt de grootte en de positie van hun vakje. De artiesten met de meeste buitenlandse concerten (meer dan 200) hebben de grootste vakjes en bevinden zich linksboven. In het midden en rechtsboven vinden we de artiesten met 50 tot 99 buitenlandse concerten. De kleinste vakjes bevinden zich rechtsonder (minder dan 10 buitenlandse concerten).

Als een vakje oranje gemarkeerd is, speelde de artiest in kwestie meer dan de helft van diens concerten tussen 2013 en 2017 in Nederland. Het gaat hier over 460 Belgische artiesten — een derde van het totale aantal. De meeste oranje vakjes vinden we aan de rechterzijde van de grafiek, vooral dan onder de artiesten met minder dan 50 buitenlandse concerten.

Een derde van alle onderzochte artiesten speelde meer dan de helft van zijn buitenlandse concerten in Nederland

Onder de artiesten die meer dan 100 keer buiten België speelden (hun namen worden vermeld in grafiek 2), is alleen het vakje van Douglas Firs oranje. Nederland is een grote muziekmarkt — niet alleen voor Belgen — maar er is een limiet op het aantal keer dat een bepaalde artiest in een bepaald land kan touren (en in een dichtbevolkt land zoals Nederland ligt die limiet lager dan in bijvoorbeeld Frankrijk, Duitsland of de VS).

Simon Leenknegt