Verkennend werkbezoek aan Tel Aviv, Jeruzalem, Ramallah en Bethlehem

Ontmoetingen

Tel Aviv

Ontmoeting met curator Nirith Nelson die in 2013 deelnam aan ons bezoekersprogramma. Sindsdien heeft ze kunstenaars Herman Asselberghs en Hamza Halloubi uit Brussel voor een residentie in het voormalige Jerusalem Centre for Visual Arts (JCVA) uitgenodigd. Sinds de sluiting van het JCVA (door sponsor Jerusalem Foundation) werkt Nirith Nelson als onafhankelijke curator en als docent aan de Bezalel Academy of Arts and Design in Jeruzalem.

Bezoek aan het Genia Schreiber University Art Gallery en tijdelijke tentoonstelling “Table Manners: A Feast of Visual Arts, Theater and Culinary” gecureerd door Nirith Nelson met video-werken van Hans Op de Beeck en Hamza Halloubi.

Jeruzalem

De kunstscene in Jeruzalem is net zoals de stad in twee gedeeld, met aan de ene kant Israëlische kunstorganisaties in West-Jeruzalem en aan de andere kant kunstinitiatieven in Oost-Jeruzalem, die Palestijnse kunstenaars en de Palestijnse kunstscene ondersteunen en verdedigen. De Bezalel Academy is één van de weinige plaatsen waar beide gemeenschappen ontmoeten.

Bezoek Mishkenot Sha’ananim en ontmoeting met directeur Moti Schwartz. Mishkenot Sha’ananim is een cultureel centrum voor artistieke creativiteit en academisch onderzoek, dat culturele activiteiten organiseert waaronder het jaarlijks International Writers Festival. Het is ook een gastenverblijf voor kunstenaars en wetenschappers uit Israël en de rest van de wereld.

Bezoek Al Ma’mal Foundation for Contemporary Art en ontmoeting met curator Aline Khoury. Al Ma’mal is een non-profit organisatie gevestigd in een voormalige tegelfabriek in de oude stad van Jeruzalem. Al Ma’mal werd in 1998 opgericht door bekende Palestijnse kunstenaar en curator Jack Persekian. Het is een belangrijke plaats voor de Palestijnse beeldende kunstscene maar ook voor de lokale Palestijnse gemeenschap in Oost-Jeruzalem. Al Ma’mal organiseert tentoonstellingen, debatten, concerten en workshops. Al Ma’mal is één van de oprichters en partners van het Qalandiya International Festival.

Bezoek Al Hoash — The Palestinian Art Court, opgericht in 2004. Al Hoash biedt een ruimte en een platform voor zowel opkomende als gevestigde kunstenaars in Palestina. Het organiseert tentoonstellingen en bevordert interactie tussen kunstenaars en het publiek. Al Hoash maakt ook deel uit van Qalandiya International. Al Ma’mal en Al Hoash zijn lid van het Shafaqnetwerk voor culturele en artistieke organisaties in Oost-Jeruzalem.

Ramallah

Ontmoeting met initiatiefnemers Annelys de Vet (artistiek directeur) en Raed Hamori (zakelijk leider) van Disarming Design from Palestine, een organisatie die de lokale sociaal-politieke situatie als vertrekpunt neemt voor design creaties door middel van ontwerpopdrachten en internationale workshops. Bezoek aan de nieuwe ruimte die Disarming Design zal betrekken in Birzeit en waar een bibliotheek, ontmoetingsruimte, workshopruimte en residenties rond hedendaagse vormgeving worden geopend in het voorjaar. Disarming Design wordt, naast een plek van creatie, ook een academie waar opkomend talent een context vindt van know-how, inspiratie en ondernemerschap. De universiteitsstad Birzeit biedt daar de perfecte context voor.

Ontmoeting met kunstenaar en curator Khaled Hourani. Initiatiefnemer van het project Picasso in Palestine (2009–2011), samen met het Van Abbemuseum en A Prior (Els Roelandt). Hourani was directeur van de International Academy of Art Palestine in Ramallah, een informeel platform voor gesprekken en ontmoetingen rond hedendaagse beeldende kunsten in Palestina. De academie heeft een belangrijke rol gespeeld voor lokale Palestijnse kunstenaars die vandaag deel uitmaken van de internationale kunstscene. De academie bestaat niet meer als onafhankelijk project en is nu deel van Birzeit University. Hourani is een politiek geëngageerde kunstenaar, voor zijn land en voor de kunsten in zijn land, tegen een te grote institutionalisering in de kunsten. Recente solo tentoonstelling van hem in Darat Al Funun in Amman.

Bezoek aan het Khalil Sakakini Cultural Centre en ontmoeting met kunstenaar en artistiek directeur Yazan Khalili en curator Lara Khaldi. Sakakini cultuurcentrum werd opgericht in 1996 en is gehuisvest in een villa die eigendom is van het ministerie van cultuur en sinds 2002 naar Khalil al-Sakakini (1878–1953) genaamd, een bekend Palestijns orthodox christen, leraar, onderzoeker, dichter en voorvechter van rechten voor arabieren. Het centrum wordt gerund door kunstenaars en professionals om een hedendaags cultuuraanbod te bieden in de vorm van tentoonstellingen, lezingen rond literatuur en poëzie, filmvoorstellingen en educatieve activiteiten. Sakakini heeft deels een eigen programma en staat ook open voor voorstellen van kunstenaars die Sakakini ondersteunt. Tot zijn dood in 2008 had de beroemde Palestijnse dichter Mahmoud Darwish er zijn werkruimte. Sakakini Cultural Centre werkt nauw samen met onder andere Al Ma’mal en Al Hoash in Jeruzalem en is één van de partners van Qalandiya International.

Qattan Foundation, ontmoeting met Mahmoud Abu Hashhash, directeur van het Culture & Arts Programme, en Nisreen Naffa, Head of Arts & Literature. De A.M.Qattan Foundation is een non-profit en non-governmental organisatie opgericht door politicus en industrieel A.M. Qattan om cultuur en onderwijs voor Palestijnse bevolking, en voornamelijk kinderen en jonge kunstenaars te steunen. De foundation steunt kunstenaars en organisaties via grant programma’s, steunt cultuur- en onderwijsinitiatieven en bouwt een cultuurcentrum in Ramallah dat een eigen programma voor kunst, cultuur en educatie zal aanbieden.

Ontmoeting met kunstenaars Yousef Sade en Ahmad Nassar: ze delen een ruimte met een aantal kunstenaars en ze willen er graag een kunstenaarsresidentie oprichten en tentoonstellingen organiseren naar model van de “artist run space”.

Birzeit

Bezoek aan het nieuwe Palestijns Museum in Birzeit, en bezoek aan de tentoonstelling ‘Labour of love: new Approaches to Palestinian Embroidery’, een tentoonstelling die de individuele expressie, traditie, erfgoed en het verzet in borduurwerk in Palestina belicht.

Bezoek aan het Birzeit University Museum, een plek voor hedendaagse kunst die verbonden is met de campus, en hedendaagse kunst brengt via thema’s en kunstenaars met een innovatieve, multidisciplinaire en experimentele aanpak.

Bezoek aan Al Kamandjâti en Palestinian Circus School, een circusschool waarbij de lokale jongeren centraal staan: ze willen dat de kinderen en jongeren fier zijn op hun Palestijnse identiteit en dat deze trots hen op termijn in Palestina houdt.

Bethlehem

Bezoek aan de Seed Library in Beit Sahour (Bethlehem). Ontmoeting met oprichtster Vivien Sansour en kunstenaar Ayed Arafah. De seed library verzamelt zaden van groenten, fruit en kruiden die ooit geteeld werden in Palestijns gebied maar door de import uit Israël en de rest van de wereld verdwenen. Seed Library werkt rond biodiversiteit en is een vorm van verzet tegen de bezetting. Vivien Sansour werkt met boeren en burgers om planten opnieuw te telen en sensibiliseert via kunstprojecten ontworpen door Ayed Arafah.

Bezoek aan het theater Al Harah in Beit Jala (Bethlehem), ontmoeting met hoofd productie Nicolas Zreineh en hoofd communicatie en fundraising George Matar. Al Harah maakt een tweetal eigen producties voor volwassenen en voor kinderen en verzorgt de internationale tournees. Daarnaast hebben ze een educatieve werking voor kinderen en een tweejarig opleidingsprogramma voor ondersteunende beroepen in het theater zoals productie, licht en geluid, kostuum en decor. Al Harah realiseert met andere partners in Bethlehem een jaarlijks internationaal theaterfestival Yala Yala Street Festival en Children and Youth Theater Festival. Al Harah is lid van het Palestijns theaternetwerk PPAN — Palestinian Performing Arts Network. “PPAN is a program that connects 12 performing arts organizations and the Ministry of education in one cultural program that aims to “contribute towards the development of a democratic and pluralistic society that respects human rights and enhances Palestinian national identity”.

Under Construction

Tijdens het Under Construction festival op 5 mei in Ramallah, bracht Minister-president Geert Bourgeois een bezoek aan het Al Kamandjâti Music Centre en het Qattan Foundation. Hij nam ook deel aan de voorstelling ‘Zaher’ van Pierre Muylle in het Khalil Sakakini Cultural Centre en aan de vertoning van bekroonde Vlaamse film ‘Problemski Hotel’ van Manu Riche in het Municipality Theatre.

Opvolging

Kunstenpunt organiseert een werkbezoek aan Amman, Ramallah, Jeruzalem en Haifa voor twaalf Vlaamse kunstprofessionals uit de beeldende kunsten, podiumkunsten en muziek van 5 tot 11 oktober 2018. Het programma is samengesteld door kunstenaar Samah Hijawi.

Het Europees netwerk voor podiumkunsten IETM organiseert in december 2018 een Caravan meeting van een week in Palestina rond podiumkunsten (theater en dans). Dit bezoek bestaat uit ontmoetingen met kunstenaars en showcases van voorstellingen in samenwerking met het netwerk PPAN.

Dirk De Wit