Ruimte voor falen en voor zorg: samenvatting van het panelgesprek A Fair New World

De lockdown verscherpte die en gaf aanleiding tot het ontstaan van SOS Relief (State of Solidarity Relief), een online platform waarbij mensen die geld over hebben in contact worden gebracht met mensen die in grote financiële nood zijn. Alles gebeurt op basis van vertrouwen. Mensen blijken genereus: er zijn meer gevers dan mensen die geld vragen, enkel zijn de benodigde bedragen groter dan wat mensen doorgaans geven: vandaag zitten nog 300 mensen te wachten op zo’n 100.000 euro.

YouTube Art Space is een online tentoonstellingsplatform, kort na ingang van de lockdown opgezet door multimediaal kunstenaar Jivan van der Ende om in contact te kunnen blijven met peers, en om werk te kunnen blijven uitwisselen. Terwijl Jivan grote behoefte had om aan de slag te blijven kwam de lockdown voor componiste en stemkunstenares Aurélie Nyirabikali Lierman op een moment dat ze nood aan rust voelde, maar er nooit toe kwam om ‘nee’ te zeggen: haar situatie was te onzeker en haar zin om artistiek aan de slag te blijven te groot, waardoor ze ook niet de condities onderhandelde die ze verdiende. Sinds de crisis is dat anders: er is rust gekomen, ondanks een volle agenda. Ze heeft de vrijgekomen tijd onder andere gebruikt om digitale tools uit te zoeken die haar helpen met budget, tijds- en stressbeheer, wat haar beter helpt kiezen welke projecten ze wel en niet aanvat.

Ik wil kunst maken voor de rest van mijn leven, en dan moet ik zorgen dat mijn lichaam en geest gezond zijn. Die motor zit voor een stuk in het financiële (…) Over dertig jaar wil ik met evenveel plezier en enthousiasme werken, en niet uit bitterheid of omdat het moet.

Myriam Van Imschoot wijst erop dat we geen cultuur hebben ontwikkeld van zorg voor elkaar en nu hardnekkig proberen te doen alsof de crisis “zo goed als achter de rug is”: we proberen er zo snel mogelijk terug te staan, met dezelfde kwaliteit, we “slaan ons hierdoor” – terwijl we ook de kans zouden kunnen grijpen om pas op de plaats te maken en stappen te zetten richting een Fair New World:

Ik denk dat we de crisis als een kwetsbaar moment moeten zien, een omgeving kunnen creëren waarin mensen dingen kunnen proberen en mogen falen (…) er is geen cultuur ontwikkeld om te zeggen: het is crisis en die gaan we nu aanwenden vanuit een gedeelde kwetsbaarheid en een ruimte voor falen. Voor mij begint de Fair New World door in deze crisis op een andere manier met elkaar om te gaan.

En ook door anders om te gaan met de notie kwaliteit, zo blijkt. Het kunstpubliek zit niet zo met onze bekommernis over professionaliteit en artistieke kwaliteit – de kwaliteit van de ene is het falen van de andere – en volgens kunstenares Philippine Hoegen kan er ook kritisch gekeken worden naar de huidige selectiemechanismes voor subsidiëring:

Die expertiselogica, een groep die besluit wie de kwaliteit heeft om al dan niet subsidie te ontvangen, die hele manier van denken, als je ergens naar een Fair New World wil zal dat moeten veranderen.

Carolina Maciel de França, maker en moderator van dienst, wijst erop dat alle sprekers het op één of andere manier hebben over de ruimte om te falen, en over (zelf)zorg. Dat geduld moeten we ook voor onszelf opbrengen want die overgang naar een Fair New World?! is een werk van lange adem. Mensen zijn al zolang aan die kar aan het trekken en het feit dat je zelf deel uitmaakt van een systeem dat je wil veranderen maakt de zaken er niet eenvoudiger op, voegt Philippine nog toe. Er is een enorme druk om back to business te gaan.

Ruimte voor falen en voor zorg, de notie “kwaliteit” op de korrel, een opwaardering van vertrouwen en een cultuur van zorgzaamheid: dat zijn een aantal rode draden die we onthouden.

Geen zin of tijd om de video’s te bekijken? Lees hier de transcriptie.

Ann Overbergh